José Ignacio Asensio: “Gipuzkoa urte gutxitan bihurtu da hiri-hondakinen kudeaketa jasangarriaren erreferente, birziklatzearen buru izanik, isurketa ezabatuta eta ekonomia zirkularrean arreta jarrita. ESGREM topaketak agerian utzi du ‘Made in Gipuzkoa’ ereduaren egokitasuna, eta sektorearen abangoardian jarri du gure lurraldea”.

Gipuzkoako Hondakinen Kudeaketak (GHK) Udal Hondakinak Kudeatzeko Udalaz gaindiko Erakundeen III. Topaketa (ESGREM) hartu eta gidatu du Zubietako Ingurumen Guneko instalazioetan. Jardunaldi honetan, Espainia osoko ehun bat ordezkari bildu dira, 25 milioi pertsona baino gehiagori zerbitzua ematen dietenak, eta hondakinak kudeatzeko esperientziak eta jardunbide egokiak partekatzeko aukera eman du.

Gipuzkoako birziklatze-tasa % 60tik gorakoa da, Espainiako batez bestekoa baino 20 puntu handiagoa, urtean 200.000 tona lehengai birziklatu berreskuratzen dira eta energia berriztagarria sortzen da 45.000 etxeri energia hornitzeko. Beraz, gure lurraldea sektorearen erreferente da Estatuan. Zubietako Ingurumen Gunea martxan jartzeari eta hondakinak tratatzeko 8 instalazioei esker, gaur egun Gipuzkoako lurraldea abangoardian dago "zero isurketa" kudeatzeko ereduarekin, hiri-hondakinen % 100 zabortegien beharrik gabe tratatzen dituena.

José Ignacio Asensio Gipuzkoako Hondakinen Kontsortzioko presidente eta Jasangarritasun diputatuak hasiera eman dio ekitaldiari, Leandro Barquín Ingurumeneko Forum Fundazioko zuzendariarekin eta ESGREMeko koordinatzailearekin batera. Bere hitzaldian, Asensiok nabarmendu duenez, “Gipuzkoa erreferentea da ingurumen-teknologia aurreratuetan, birziklatzean eta zabortegiak ezabatzean lortutako lidergoaren erakusgarri. Biogipuzkoaren azterlan epidemiologikoaren emaitzekin zientziak berriki abalatu dituen sistemetan eta azpiegituretan oinarritutako irtenbideak”. Era berean, foru-arduradunak azpimarratu du garrantzitsua dela horrelako topaketa bat, udalez gaindiko ehun erakunde baino gehiago dituena, Gipuzkoan egitea, “gure lurraldeak hondakinen kudeaketa jasangarrian duen lidergoaren eta gure ereduak duen garrantziaren beste froga bat baita”.

ESGREMen jardunaldiak hiri-hondakinen kudeaketari buruzko Espainiako legeriak berriki gehitutako berrikuntzak aztertu ditu, arlo horretako tokiko eskumenei zuzenean eragiten dietenak. Lege-esparru berri hori aukera bat da hondakinak kudeatzeko eredu jasangarriago eta ingurumenarekiko errespetutsuago baterantz aurrera egiteko, Gipuzkoan aplikatutakoaren ildotik, non toki-erakundeek funtsezko zeregina duten.

Lehenik eta behin, biohondakinak bereizita biltzearen garrantzia aztertu da, biogasa ekoizteko material organiko horiek ahalik eta ondoen aprobetxatzeko funtsezko alderdia baita. Bigarrenik, zabor-tasari buruz eztabaidatu da, zeina, legeria berriarekin, nahitaezkoa izango baita. Azkenik, gainerakoen frakzioa aldez aurretik tratatzeko instalazioen teknologietan eta ereduetan aurrera egitearen garrantzia azpimarratu da, baliabideen berreskurapena maximizatzeko helburuarekin.

Hondakinen kudeaketarako aukera berriak eta jardunbide egokiak

Jardunaldiak bost bloketan egituratu ditu lehen aipatutako edukiak. Lehenengoa Trantsizio Ekologikorako eta Erronka Demografikorako Ministerioaren agendari buruzkoa izan da, 2024-2026 eperako udal-hondakinen kudeaketaren eremuan, eta Margarita Ruiz Espainiako Gobernuko Ekonomia Zirkularreko zuzendariordea.

Bigarren atalean, Gipuzkoak bi kasu arrakastatsu izan ditu biohondakina bereizita biltzean. Alde batetik, Iñaki Erauskin Sasietako Mankomunitateko gerenteak erakutsi du nola lortzen den biohondakinen bilketa bereizia, eduki inpropio gutxirekin; eta, bestetik, Orkatz Goenaga Urola Erdiko Mankomunitateko gerenteak hainbat kontrol-neurri azaldu ditu edukiontzien bilketa bereizian. Hirugarren blokean, Albert Planell Mendebaldeko Vallèseko Partzuergoko kudeatzaileak, bere hitzaldia herritarren erantzukidetasunean oinarritu du hondakinen tratamenduaren kudeaketan.

Laugarren blokean, Carlos Vázquez Bartzelonako Udaleko Garbiketa eta Hondakinen Kudeaketa Zerbitzuetako zuzendariak genero-ikuspegia sartu du udal-hondakinen kudeaketaren sektorean, eta Bartzelonako Udalaren kasua ezagutarazi du. Topaketaren lehen jardunaldiaren bosgarren eta azken atalean, Gipuzkoako Hondakinen Kontsortzioko zuzendari nagusi César Gimeno eta Rodrigo Verbal, hondakinak kudeatzeko teknologietan eta prozesuetan aditua den udal ingeniaria, Espainiako gainerako frakzioen aurretiazko tratamenduko planten berrikuntza teknologikoei eta ustiapen-ereduei buruz eztabaidatu dute.